woensdag 16 januari 2013

Mens en ...: brief over film

Dag mijn lieve vriendin,
Ik schrijf je deze brief omdat ik je iets wil vertellen over een film die ik onlangs heb gezien. De film heeft zo’n indruk op mij nagelaten dat ik het aan jou even kwijt moet. Nu ben je wel benieuwd over welke film ik het heb, hé? Het is wel een Franse film, maar dat vond ik niet erg. De film heet ‘Il y a longtemps que je t’aime’ en dateert van 2008. Ken je die film of heb je hem zelf al gezien? Het verhaal speelt zich af in Frankrijk (Nancy) en de twee hoofdpersonages Juliette en Léa worden vertolkt door Kristin Scott Thomas en Elsa Zylberstein. Je zult zeker al wel gehoord hebben van Kristin Scott Thomas. Ik heb haar alleszins in andere films al zien spelen. Van Elsa Zylberstein, die Léa speelt, had ik nog nooit gehoord. Jij? Ik zal je kort uitleggen waarover de film gaat, zodat je begrijpt waarom ik je deze brief schrijf. Juliette en Léa zijn zussen die elkaar terugvinden nadat Juliette 15 jaar in de gevangenis heeft gezeten. Léa is getrouwd met Luc en heeft twee kinderen. In het begin van de film wordt Juliette vrijgelaten en ze zit aan een tafeltje te roken. Ze ziet er moe uit en afgeleefd. Ze ziet er eigenlijk echt niet goed uit. Even later komt Léa haar ophalen. Ze zeggen niets tegen elkaar, kijken elkaar aan en vertrekken. Blijkbaar, dat wordt later in de film duidelijk, heeft ze haar eigen zoon vermoord. Kan je je dat inbeelden? Ik geloofde het eigenlijk niet, maar het zal wel zo geweest zijn, want anders zou ze toch geen 15 jaar in de gevangenis gezeten hebben. Léa neemt Juliette mee naar haar huis en biedt haar zus dus onderdak. Ik vind dat echt een mooi gebaar van Léa, ze is zo zachtaardig en begripvol. Ik kijk echt naar haar op. Léa neemt Juliette overal mee op sleeptouw, ze gaan samen zwemmen of wandelen met de kinderen. Juliette zegt niet veel en ze ziet er nog steeds niet al te goed uit, vind ik. Ik denk dat haar wereld een beetje op zijn kop staat. Uiteindelijk moet ze helemaal opnieuw beginnen hé, want ze zat 15 jaar opgesloten tussen vier muren, bij wijze van spreken. Ze moet haar leven een nieuwe kans geven en je ziet dat ze het daar moeilijk mee heeft. Ze moet opnieuw werk zoeken, zich aanpassen in het gezinsleven van Léa en Luc, babysitten op de kinderen van Léa en Luc, enzovoort. Ze vindt natuurlijk niet meteen werk omdat ze bij elk sollicitatiegesprek gevraagd wordt waarom ze zo lang in de gevangenis heeft gezeten. Op één van die gesprekken zei de man zelfs dat, als je voor zo’n lange tijd in de gevangenis zit, je toch een moord hebt begaan. En toen zei Juliette dat ze haar eigen zoon heeft vermoord. “Buiten!” riep die man “buiten!”. Stilaan bouwt Juliette terug een eigen leven op. Ze geniet duidelijk van momenten dat ze tot rust kan komen, zoals op een bankje in het park een boek lezen bijvoorbeeld. Op een gegeven moment is er een feest en zitten er allemaal mensen rond de tafel. Plots vraagt één man: ‘Mais qui est Juliette?’. De mysterieuze Juliette, die ze nog nooit eerder gezien hebben, waar was ze dan al die jaren? Waarop Juliette antwoordt: ‘Ik heb 15 jaar in de gevangenis gezeten, voor moord’. Iedereen schatert het uit, omdat niemand zoiets gelooft natuurlijk. Ik vind het wel ongelooflijk dat Juliette altijd zo rustig blijft. Maar ik denk dat ze het vanbinnen soms wel eens uitschreeuwt. Meer naar het einde van de film toe wordt stilaan duidelijk waarom ze haar eigen zoontje, Pierre noemt hij trouwens, vermoord heeft. Op een bepaald moment vertrekt Juliette uit haar kamer en ze laat een blaadje vallen. Het jongste dochtertje van Léa vindt dat blad en geeft het aan haar moeder. Op dat blad staat aan de ene zijde een mooie tekening, aan de andere zijde resultaten van een medisch onderzoek. Op dat moment had ik al door dat ze haar kind dus niet zomaar heeft vermoord, maar dat het misschien op sterven lag en dat ze het uit zijn lijden verlost heeft. Ik leefde volledig met haar mee en toen Léa Juliette ermee confronteerde barstte ik in tranen uit. Het was zo echt, zo kwetsbaar. Eindelijk zag je Juliette huilen en roepen. De altijd zo rustige, in zichzelf gekeerde Juliette, barstte nu in tranen uit en was volledig over haar toeren. Ze vertelt uiteindelijk dat Pierre zo ziek was, dat ze het niet meer kon aanzien, en dat ze er zelf een eind aan heeft gemaakt. Ik zat daar in de zetel met mijn zakdoeken bij de hand. Er viel precies zelf een last van mijn schouders. Eindelijk wist ik waarom ze haar zoon heeft vermoord, en ik begreep het. Ik kan natuurlijk niet weten wat ik zou gedaan hebben in dezelfde situatie, maar het moet verschrikkelijk zijn om je eigen kind zo te zien creperen. Je weet hoe medelevend ik ben, hé, en hoe ik altijd volledig zelf in de film zit of in het personage. Ik denk dan altijd na over mijn eigen leven, of ik gelukkig ben of niet. De boodschap die ik uit die film haal is dat we nooit mogen opgeven. Het leven gaat met vallen en opstaan, en ook al heb je 15 jaar in de gevangenis gezeten, toch moet je je leven daarna terug opbouwen. Ik denk dat dat ook de boodschap is die de regisseur wil overbrengen; dat we altijd opnieuw kunnen beginnen. De dingen des leven, zoals werken en jezelf kunnen onderhouden, zoals liefde en genegenheid geven en krijgen, zoals hulp bieden en verantwoordelijkheid tonen, die dingen kan je iedere dag opnieuw. En laat je eens een steek vallen, dan raap je hem gewoon weer op. Maar het allerbelangrijkste in het leven is liefde! Liefde van de mensen rondom je, je bent nooit alleen op deze wereld. Dat is eigenlijk ook een boodschap die in de film vervlochten zit, denk ik, dat je nooit alleen bent. Er zijn zoveel mensen die voor je klaarstaan, maar soms besef je dat niet. Jij hebt dat waarschijnlijk ook al wel eens gehad? Ik alleszins wel, hoor. Als ik in de put zit, dan weet ik niet goed wie ik om hulp moet vragen. Ik denk dan meestal dat ik een last ben, maar wanneer ik dan uit onverwachte hoek toch steun en toeverlaat krijg ben ik altijd verwonderd van het aantal mensen die met mij meeleven. Ik herkende toch een aantal passages in de film uit mijn eigen leven. Het moment bijvoorbeeld dat Juliette de piano ontdekt op zolder, en met veel geduld P’tit Lys leert piano spelen. P’tit Lys is het oudste dochtertje van Léa. Ze is geadopteerd. Ik moest meteen denken aan de momenten dat ik met mijn mama aan de piano zat. Weet je dat nog? Jij kwam ook vaak langs bij ons. Ik denk zelfs dat wij samen nog gespeeld hebben. Dat is al lang geleden, hé. En die gezinssituaties zoals verse broodjes bakken en ovenkoeken en daarna allen gezellig aan de tafel zitten. Dat zijn momenten die ik altijd zal koesteren. Mijn mama maakte altijd verse broodjes en het was altijd een eetfestijn bij ons, met al mijn broers en zussen aan tafel, en vrienden en vriendinnen van mijn broers en zussen. En ook jij was er vaak bij. Dat waren leuke tijden, hé, die zal ik nooit vergeten. Wat ik je vooral wou zeggen met deze brief was dat je nooit mag opgeven. Het leven is soms eens lastig en we maken allemaal fouten, maar dat is niet erg. Wij zijn allebei redelijk perfectionistisch en we vinden het een ramp als eens iets fout gaat, maar eigenlijk moeten we niet zo streng zijn voor onszelf. Fouten maken hoort nu eenmaal bij het leven, en we moeten eruit leren. Met vallen en opstaan komen we er wel! Ik vond het echt een supermooie film, waarover ik eens goed gefilosofeerd heb J. Wil je hem ook eens zien? Ik heb hem thuis nog liggen, je moet hem dan maar eens lenen. Ik heb nu eigenlijk wel al de helft van de film verklapt, hé. Ik zie of ik hoor je nog wel, hé.
Vele groetjes
Lies

maandag 14 januari 2013

Mens en ...: Filmverwerking volgens sjabloon

Filmverwerking: Il y a longtemps que je t’aime
Deze film vind ik, samengevat in drie kernwoorden, rakend, bezinnend en ingrijpend.
Veel van de onderlinge relaties, gevoelens en ideeën uit de film zijn herkenbaar. De relatie tussen Léa en Juliette, de twee zussen, is voor mij herkenbaar. Mijn zus is eerder zoals Juliette, gesloten en afwachtend en ik ben eerder zoals Léa, beschermend en een open persoon. Naarmate ze elkaar terug beter leren kennen vlotten de conversaties wel, maar het is vooral Léa die aan het woord komt. Ze wil haar zus op haar gemak stellen, maar Juliette is vaak afwezig. Toch is de bloedband een sterk gegeven, waardoor ze elkaar toch op één of andere manier terugvinden. Op het moment dat ze allebei aan de piano zitten en hun liedje spelen en zingen, groeit er een enorm vertrouwen. Het is precies of ze elkaar weer kennen, of ze de relatie die ze vroeger als kind hadden terug herkennen. Mijn zus en ik speelden vroeger ook vaak samen muziek, ik piano en zij dwarsfluit. De gevoelens die Léa ervaart met haar zus zijn voor mij herkenbaar. Ze is erg medelevend en zachtaardig. Ik zou net hetzelfde gedaan hebben voor mijn zus!
Juliette mag bij haar zus intrekken en ze ontdekt op een gegeven moment dat er op de zolder een piano staat. De momenten dat Juliette het oudste dochtertje van Léa (P'tit Lys, 8 jaar) piano leert spelen vind ik één van de mooiste scènes. Ze leert haar het liedje ‘A la claire fontaine’ spelen, de track van de film en tevens hét liedje dat Léa en Juliette als kind samen speelden en zongen. Juliette legt haar geduldig uit hoe en met welke vinger ze op welke toets moet drukken. Ze is heel erg geduldig met het kleine meisje. En dat had ik niet verwacht, vooral omdat ze in het begin van de film heel erg gesloten was. Toen ik hen beiden zag zitten op het pianobankje, kreeg ik zelf een flashback naar een aantal jaren geleden. Toen ik in het vierde leerjaar zat, en toen in het tweede jaar op de muziekschool zat, mocht ik een instrument kiezen. Piano vind ik één van de mooiste instrumenten die meerdere akkoorden doet samenklinken en ik had het geluk dat mijn ouders een piano voor mij kochten. Mijn mama, zelf ook heel erg muzikaal, leerde me toen, net zoals de scène in de film, een liedje spelen. Mijn allereerste liedje op de piano leerde ik van mijn moeder en we zaten toen ook samen op het pianobankje.
Ik heb deze scène gezocht, maar helaas niet gevonden. Omdat ik jullie het liedje toch wil laten horen, heb ik onderstaande link toegevoegd.
Het tweede moment die me enorm heeft ontroerd was het moment dat de jongste dochter van Léa de tekening vindt van het vermoorde zoontje (Pierre). Aan de ene kant staat een mooie tekening met de woorden: ‘mama, ik zal altijd van jou houden’, en langs de ommezijde van het blad staan resultaten van een medisch onderzoek. Léa beseft dat er iets niet klopt en neemt die resultaten mee naar haar arts. Ze vraagt hem uit te zoeken wat die resultaten betekenen. De dokter schrikt enorm en vraagt of het om haar eigen kinderen gaat. Hij belooft haar te bellen met de exacte informatie. Deze scène is een keerpunt in de film. Het wordt stilaan duidelijk waarom Juliette haar eigen kind vermoordde. Ik kreeg rillingen en werd er zelf stil van. Meteen schoot de gedachte door mijn hoofd dat haar kindje ondraaglijk veel pijn leed en dat ze hem van zijn pijn heeft verlost. En ik begreep het! Het moet verschrikkelijk zijn om te horen dat je kind niet meer zal genezen, en dat je zelf niets kunt doen. Het moet voor Juliette heel erg moeilijk geweest zijn, ze zal het niet meer aangekund hebben om haar zoontje te zien lijden en heeft er zelf een eind aan gemaakt. Het ontroert me nu nog steeds als ik het hier neerschrijf.
De derde scène die ik wil beschrijven volgt op het vorige. Uiteindelijk belt de dokter naar Léa met het resultaat van het medisch onderzoek. Ze luistert alleen maar, en in haar ogen zie je dat het geen goed nieuws is. Niet veel later confronteert ze haar zus ermee: ‘waarom heb je nooit iets gezegd? We konden misschien nog geholpen hebben?’. In deze scène barst Juliette eindelijk uit. Voordien leek ze altijd heel erg rustig, afwezig, in zichzelf gekeerd. Nu barst ze in tranen uit en roept ze tegen haar zus: ‘wat konden jullie dan gedaan hebben?’. De emoties in deze scène zijn erg ingrijpend. Ik leefde helemaal met haar mee en ik moest meteen huilen. Zelfs als ik de scène opnieuw zie krijg ik kippenvel en beginnen mijn traankanalen zich te vullen met vocht. Eindelijk weten we waarom Juliette haar zoontje vermoord heeft. Je ziet hoeveel pijn het haar nog steeds doet, zelfs na 15 jaar. Ze onthult haar verhaal aan haar zus, die haar met zoveel liefde bijstaat. Ik denk dat er voor beide zussen een last van hun schouders is gevallen nu ze het verhaal kennen. En ook als kijker valt er precies iets van je af, eindelijk weet je wat er gebeurd is. Ik geloofde al de hele tijd niet dat ze zomaar haar zoon zou vermoord hebben. Ik heb deze scène gekozen omdat het gemengde gevoelens in mij naar boven brengt. Enerzijds begrijp ik Juliette, maar anderzijds is het heel erg om je eigen kind te doden. Op het einde van de film komt de man van Léa binnen en roept of iemand thuis is. Juliette antwoordt uiteindelijk met: ‘ja, ik ben er’ en zegt tegen haar zus: ‘ik ben er’. Daarmee bedoelt ze dat ze weer in het leven staat, dat ze verder moet, nu ze haar verhaal heeft kunnen doen kan ze weer verder met haar leven.  
Ik heb de laatste scène teruggevonden op youtube, je kan ze hier bekijken. Dit is wel dé onthulling van de film. Wie de film graag volledig wil zien, bekijkt deze scène beter niet.
De gevoelens die ik ervoer in de film hebben deels met mijn levenservaring te maken. Alleszins de scène met de piano. Muziek is een enorme passie die ik al sinds mijn kinderjaren ervaar. Ik zag mijn relatie met mijn mama ook terug opflakkeren en dat deed me nadenken over hoe snel het leven gaat. Mijn levensvisie is nog steeds dat je iedere dag als een nieuwe kans moet beschouwen. Ook al heb je iets heel ergs gedaan, die niet meer goed te maken is, toch moet je dat achter je laten en leren uit je fouten. Ik leef soms nog teveel in het verleden. Ik heb ook fouten gemaakt, zoals iedere mens, maar we moeten er iets mee doen. Uit het verleden kan je leren. Morgen is altijd een nieuwe dag, met nieuwe kansen, nieuwe mogelijkheden, nieuwe keuzes die je kunt maken, nieuwe mensen die je kunt ontmoeten, …  
De boodschap van de regisseur is volgens mij dan ook dat je na 15 jaar gevangenis toch opnieuw iets kunt opbouwen met je familie, je zus, maar vooral met jezelf. Juliette leert opnieuw nieuwe mensen kennen en leert relaties op te bouwen. Ze zoekt vaak de stilte en de rust op, maar ze mengt zich eveneens in de groep waardoor ze nieuwe contacten legt met mensen. Ze zoekt opnieuw werk, waardoor ze stilaan terug in het leven komt te staan. Ik denk dat de regisseur wil aantonen dat je, ondanks zware fouten te hebben begaan, toch terug kunt herbeginnen met je leven. En zoals ik hierboven al zei heeft dat ook met mijn levensvisie te maken.
Ik kan besluiten dat de visie van de regisseur enigszins gelijklopend is met mijn eigen persoonlijke kijk op het leven. Hij schildert het lijden wel af als een innerlijk proces. Juliette is volledig in zichzelf gekeerd en leert stapsgewijs zichzelf open te stellen voor nieuwe dingen. Dat is ook mijn kijk op hoe mensen lijden. Als je geconfronteerd wordt met een verlies, komt dat in de eerste plaats aan als een klap in je gezicht. Je wereld staat op zijn kop en niets is nog vanzelfsprekend. Je moet het evenwicht terugvinden in jezelf en dat gaat niet altijd meteen. Er zijn zoveel emoties die de kop opsteken waardoor je emotioneel uit evenwicht bent. Wat ik wel belangrijk vind is dat we die gevoelens moeten toelaten, alleen zo kunnen we het verdriet achter ons laten. Opkroppen veroorzaakt later dubbel zoveel verdriet. En dit hebben we ook gezien bij Juliette. De regisseur heeft het misschien zo willen vorm geven? Juliette beleeft haar verdriet innerlijk, maar uiteindelijk barst ze toch. En dan zegt ze: 'ik ben er' waarmee ze bedoelt dat ze nu kan verdergaan met haar leven.

Mens en ...: Filmbespreking

Film: Il y a longtemps que je t’aime
Toen ik in de lijst de films overliep, sprong ‘il y a longtemps que je t’aime’ er uit. De samenvatting sprak me meteen aan, en ik repte me naar de videotheek om de film te huren.
Ik raad je aan om via de onderstaande link de trailer te bekijken, zodat je mijn visie omtrent de film kunt volgen.
In de lijst vind je de film terug bij ‘mens en medemens’, maar ik heb deze film niet getiteld bij één van de vijf thema’s omdat ik vind dat de film bij meerdere thema’s past.
Allereerst wil ik de film analyseren in het thema ‘mens en samenleving’. Het is namelijk zo dat iedere mens in de samenleving vooruit moet met zijn leven. Het jachtige leven, zoals ik ook beschreven heb bij ‘mens en samenleving: kenmerk van onze samenleving’, rolt razendsnel voorbij. Ook na 15 jaar gevangenis moet Juliette haar leven weer op de sporen zetten. Ze moet opnieuw werk zoeken, alsook de liefde herontdekken, zich opnieuw inwerken in het typerende gezinsleven, …
Zoals ik al zei wordt deze film ondergebracht bij het thema ‘mens en medemens’. Hoe de mensen met elkaar omgaan kan zeker uit deze film gehaald worden. Ik vind het een mooi gebaar van Léa dat ze haar zus onderdak geeft. Uiteindelijk hebben ze elkaar 15 jaar niet gezien of gehoord, maar ze blijven wel zussen. Ik denk dat die bloedband hen ook weer dichter bij elkaar brengt. Juliette is in het begin erg gesloten tegenover haar medemensen, maar naarmate ze het vertrouwen terugwint bloeit ze langzaamaan open. In het begin doet ze nog wat moeilijk tegen de kinderen van Léa, maar ook hier groeit het vertrouwen langs beide kanten. Uiteindelijk leert ze de oudste dochter piano spelen. Ik vind Léa een enorme bewonderenswaardige vrouw. Ze is enorm menslievend en heeft veel vertrouwen in de mensen rondom haar. Ze wist niet waarom Juliette haar eigen zoon vermoord heeft, maar toch laat ze Juliette babysitten op haar kinderen. Haar man is daar natuurlijk niet mee akkoord, en op die manier ontstaan er ook wat ruzies tussen Léa en haar man.
Mens en zingeving is een volgend thema die ik wil toelichten aan de hand van een aantal passages in de film. Juliette moet opnieuw de dingen vinden in het dagelijkse leven die haar leven terug zin geven. Ze moet opnieuw in het leven geloven. Wanneer Léa en Juliette samen op de piano hun liedje spelen en zingen sprankelt er in beide zussen terug liefde en hoop voor elkaar, precies of ze elkaar op dat ogenblik pas echt teruggevonden hebben. Ook het moment waarop Juliette op café zit en voortdurend zit te kijken naar die ene man. Nadien vertelt ze aan haar zus dat ze zomaar seks heeft gehad met die man, om te weten hoe het voelde. Juliette gaat ook vaak op stap met Léa; ze gaan samen zwemmen of ze maken een wandeling met de kinderen. Ze vindt uiteindelijk ook werk waardoor ze toch de draad van het leven weer een beetje kan oppikken.
Bij het thema ‘mens en lijden’ kan ik ook enkele gebeurtenissen linken met de film. Allereerst heeft Juliette haar eigen zoon vermoord. Ze moet daar hoogstwaarschijnlijk erg van afzien. Op het einde van de film wordt duidelijk waarom ze haar eigen kind vermoordde, en je ziet ook het verdriet dat bij haar leeft. Ook de 15 jaar lange gevangenschap moet een lijdensweg geweest zijn voor Juliette. Ze zal vele eenzame momenten gekend hebben. Ze komt ook te weten dat haar vader gestorven is, en dat haar moeder zwaar dement geworden is. Haar ouders hebben het contact verbroken toen ze opgesloten werd voor moord. Ze vonden het een schande en deden alsof Juliette niet meer bestond. Het moet erg pijnlijk zijn dat je ouders je niet meer willen kennen. En het moet nog pijnlijker zijn niet te weten dat je vader al een aantal jaar gestorven is, en dat je geen afscheid hebt kunnen nemen. De man die ze leert kennen, waar ze haar formulieren moet gaan afstempelen, pleegt uiteindelijk zelfmoord. Dat had ze helemaal niet zien aankomen, omdat hij voortdurend zei dat hij op reis zou gaan naar de foto in zijn kantoor. Ook dan moest ze haar verdriet weer verwerken, en dat deed ze door te wandelen, een boek te lezen op een bankje in de stad, te gaan zwemmen met haar zus, …
Deze film bewijst voor mij dat het leven gaat met vallen en opstaan. Dat je altijd een nieuwe kans hebt om je leven weer op te bouwen. Elke dag is een nieuwe kans om je leven een andere wending te geven. Met de nodige hulp en (zelf)vertrouwen geraak je er wel. Wanneer je de rust in jezelf hebt teruggevonden, kan je alles weer aan. En vergeet het mooie spreekwoord niet: “Na regen komt zonneschijn!”